Dział spadku obejmujący przedsiębiorstwo

W sytuacji, gdy w skład spadku wchodzi przedsiębiorstwo zastosowanie znajduje art. 10381 KC. Zanim wyjaśniona zostanie treść przytoczonego przepisu należy jednak zapoznać się z kodeksową definicją samego pojęcia przedsiębiorstwa. W świetle art. 551 KC przedsiębiorstwem jest zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczony do prowadzenia działalności gospodarczej. Jeżeli zatem wspomniane przedsiębiorstwo należy do spadku, dział spadku obejmuje to przedsiębiorstwo ze szczególnym uwzględnieniem potrzeby, którą jest zapewnienie kontynuacji prowadzonej przy jego wykorzystaniu działalności gospodarczej, chyba że spadkobiercy oraz małżonek spadkodawcy, któremu przysługuje udział w przedsiębiorstwie, nie osiągnęli porozumienia co do kontynuacji tej działalności.

Podstawowym celem, który powinien zostać zrealizowany podczas dokonywania czynności działu spadku z przedsiębiorstwem, jest gwarancja, iż działalność gospodarcza będzie prowadzona w dalszym ciągu. Przedsiębiorstwo może podlegać działowi również w sytuacji, gdy mimo wszystko spadkobiercy oraz uprawniony małżonek spadkodawcy nie są w stanie osiągnąć porozumienia co do kontynuacji działalności gospodarczej. Art. 10381 KC dotyczy działu sądowego, z czego wynika fakt, iż to na sądzie spoczywa ciężar próby pojednania uczestników postępowania, aby osiągnąć zamierzony cel przepisu. Istotne jest, iż w przypadku niesądowego, a umownego działu spadku omawiana dyrektywa nie jest wiążąca dla spadkobierców, może stanowić natomiast ewentualną wskazówkę. W większości przypadków nie dokonuje się podziału poszczególnych składników przedsiębiorstwa, a zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych jaki stanowi przedsiębiorstwo przyznaje się zazwyczaj całościowo jednemu spośród współuprawnionych. Niemniej jednak ocena każdego podziału dokonywana jest przez sąd w konkretnej sprawie mając na względzie przede wszystkim utrzymanie możliwie jak najwyższej produktywności przedsiębiorstwa. Brak zainteresowania przejęciem przedsiębiorstwa przez spadkobierców lub uprawnionego małżonka spadkodawcy nie stanowi przeszkody do dokonania podziału składników tego przedsiębiorstwa.