Ustanowienie rozdzielności majątkowej w czasie trwania małżeństwa to proces, w którym małżonkowie decydują się na oddzielenie swoich majątków, tak aby każde z nich zarządzało i było odpowiedzialne za swoje własne mienie. W polskim porządku prawnym, ten proces może być przeprowadzony na dwa główne sposoby:
Umowa majątkowa małżeńska (intercyza)
Małżonkowie mogą zawrzeć umowę majątkową małżeńską (potocznie nazywaną intercyzą), która zmienia ustrój majątkowy małżeński z ustawowej wspólności majątkowej na rozdzielność majątkową. Umowa ta może być zawarta zarówno przed zawarciem małżeństwa, jak i w trakcie jego trwania. Umowa taka musi być sporządzona w formie aktu notarialnego. Od momentu zawarcia umowy każde z małżonków posiada oddzielny majątek i zarządza nim samodzielnie. Dochody, które każde z nich uzyskuje po zawarciu umowy, stają się ich wyłączną własnością. Konieczne jest dokonanie podziału majątku objętego dotychczasowego wspólnotą. Możliwe jest nabywanie rzeczy na zasadach współwłasności w częściach ułamkowych. Warto zaznaczyć, że ustanowienie rozdzielności majątkowej odnosi się jedynie do sfery majątkowej, a nie odnosi się do wzajemnych praw i obowiązków małżonków.
Rozdzielność majątkowa ustanowiona przez sąd
Jeśli małżonkowie nie mogą dojść do porozumienia w kwestii ustanowienia rozdzielności majątkowej lub jeśli sytuacja tego wymaga (np. gdy jeden z małżonków działa na szkodę wspólnego majątku), można złożyć wniosek do sądu o ustanowienie rozdzielności majątkowej. Sąd rozpatruje sprawę i decyduje o ustanowieniu rozdzielności majątkowej. Sąd może ustalić datę rozdzielności na wcześniejszą, jeśli zachodzą ku temu ważne powody (w przypadku umowy sporządzonej przed notariuszem nie jest to możliwe). Po ustanowieniu rozdzielności majątkowej przez sąd, każdy z małżonków ma odrębny majątek, a ich wspólny majątek zostaje podzielony.
Kiedy warto rozważyć rozdzielność majątkową?
Rozdzielność majątkowa może być korzystna w sytuacjach, gdy jedno z małżonków prowadzi działalność gospodarczą i istnieje ryzyko powstania długów. Małżonkowie mogą mieć również różne podejście do zarządzania finansami. Istnieje ryzyko rozwodu i związanych z tym komplikacji finansowych. W obu przypadkach ustanowienie rozdzielności majątkowej wymaga przemyślenia oraz często porady prawnej, aby dokładnie zrozumieć konsekwencje tego kroku.