W literaturze prawniczej oraz judykaturze jako jedną z przesłanek formalnoprawnych dopuszczalności środka odwoławczego jest istnienie interesu prawnego w zaskarżeniu orzeczenia. W przypadku braku jego wykazania, środek odwoławczy podlega odrzuceniu, chyba że jego rozpoznanie jest uzasadnione ze względu na interes publiczny.
Przyjmuje się, że warunkiem udzielenia sądowej ochrony prawnej jest istnienie obiektywnej potrzeby jej uzyskania przez podmiot dochodzący swych praw, co określa się jako interes prawny. Inicjowanie postępowań cywilnych i podejmowanie czynności procesowych przez podmioty prywatne powinno być konfrontowane z tym, czy w konkretnym przypadku istnieje obiektywna potrzeba wszczęcia postępowania.
Kodeks postępowania cywilnego określa jednak, że wziąć udział w każdym stanie sprawy aż do zakończenia postępowania w drugiej instancji może zainteresowany. Zgodnie z art. 510 § 1 k.p.c., zainteresowanym jest każdy, czyich praw dotyczy wynik sprawy i jeżeli weźmie udział w sprawie, staje się jej uczestnikiem. W judykaturze pojęcie zainteresowanego ujmuje się szeroko. Przyjmuje się, że interes prawny w rozumieniu tego przepisu może być zarówno bezpośredni, jak i pośredni. W postanowieniu z dnia 25 września 2019 r. o sygn. III CZ 32/19 Sąd Najwyższy stwierdził, że szerokie ujęcie interesu prawnego jako przesłanki uzasadniającej przypisanie określonej osobie statusu zainteresowanego nie zwalania sądu od obowiązku dokonania oceny w okolicznościach faktycznych danej sprawy, kto jest oraz kto powinien być uczestnikiem postępowania. W ten sposób Sąd Najwyższy nakłada na sądy obowiązek oceny kwestii bycia zainteresowanym w kontekście każdej konkretnej sprawy.
W tej samej sprawie Sąd Najwyższy uściślił, że bank jako wierzyciel hipoteczny nie ma interesu prawnego we wzięciu udziału w sprawie o podział majątku wspólnego, jeżeli podział nieruchomości obciążonej hipotecznie następuje przez przyznanie jej jednemu z małżonków lub jeżeli dochodzi do podziału fizycznego tej nieruchomości.
KS