Tag: przedsiębiorstwo

  • Dział spadku, w którym jest przedsiębiorstwo

    Zgodnie z art. 1037 § 3 kc jeżeli do spadku należy przedsiębiorstwo, umowa o dział spadku powinna być zawarta w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Jeżeli jednak w skład przedsiębiorstwa wchodzi nieruchomość albo przedsiębiorstwo jest objęte zarządem sukcesyjnym, umowa o dział spadku powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.

    Częściowy dział spadku w sądzie jest dopuszczalny z tego powodu, że w skład spadku wchodzi przedsiębiorstwo (1038 § 3 kc). Normalnie sąd może ograniczyć dział spadku tylko z ważnych powodów. Jednocześnie zgodnie z art. 10381 kc w przypadku gdy w skład spadku wchodzi przedsiębiorstwo, dział spadku obejmuje to przedsiębiorstwo z uwzględnieniem potrzeby zapewnienia kontynuacji prowadzonej przy jego wykorzystaniu działalności gospodarczej, chyba że spadkobiercy oraz małżonek spadkodawcy, któremu przysługuje udział w przedsiębiorstwie, nie osiągnęli porozumienia co do kontynuacji tej działalności. Jest to więc analogiczna zasada jak przy gospodarstwie rolnym (art. 213 kc)

  • Dział spadku obejmujący przedsiębiorstwo

    W sytuacji, gdy w skład spadku wchodzi przedsiębiorstwo zastosowanie znajduje art. 10381 KC. Zanim wyjaśniona zostanie treść przytoczonego przepisu należy jednak zapoznać się z kodeksową definicją samego pojęcia przedsiębiorstwa. W świetle art. 551 KC przedsiębiorstwem jest zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczony do prowadzenia działalności gospodarczej. Jeżeli zatem wspomniane przedsiębiorstwo należy do spadku, dział spadku obejmuje to przedsiębiorstwo ze szczególnym uwzględnieniem potrzeby, którą jest zapewnienie kontynuacji prowadzonej przy jego wykorzystaniu działalności gospodarczej, chyba że spadkobiercy oraz małżonek spadkodawcy, któremu przysługuje udział w przedsiębiorstwie, nie osiągnęli porozumienia co do kontynuacji tej działalności.

    Podstawowym celem, który powinien zostać zrealizowany podczas dokonywania czynności działu spadku z przedsiębiorstwem, jest gwarancja, iż działalność gospodarcza będzie prowadzona w dalszym ciągu. Przedsiębiorstwo może podlegać działowi również w sytuacji, gdy mimo wszystko spadkobiercy oraz uprawniony małżonek spadkodawcy nie są w stanie osiągnąć porozumienia co do kontynuacji działalności gospodarczej. Art. 10381 KC dotyczy działu sądowego, z czego wynika fakt, iż to na sądzie spoczywa ciężar próby pojednania uczestników postępowania, aby osiągnąć zamierzony cel przepisu. Istotne jest, iż w przypadku niesądowego, a umownego działu spadku omawiana dyrektywa nie jest wiążąca dla spadkobierców, może stanowić natomiast ewentualną wskazówkę. W większości przypadków nie dokonuje się podziału poszczególnych składników przedsiębiorstwa, a zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych jaki stanowi przedsiębiorstwo przyznaje się zazwyczaj całościowo jednemu spośród współuprawnionych. Niemniej jednak ocena każdego podziału dokonywana jest przez sąd w konkretnej sprawie mając na względzie przede wszystkim utrzymanie możliwie jak najwyższej produktywności przedsiębiorstwa. Brak zainteresowania przejęciem przedsiębiorstwa przez spadkobierców lub uprawnionego małżonka spadkodawcy nie stanowi przeszkody do dokonania podziału składników tego przedsiębiorstwa.

  • Uzupełniający dział spadku

    Jeżeli spadek przypada kilku osobom, dokonanie działu spadku zmierza do rozdysponowania elementów spadku między poszczególne osoby.

    Dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Dział spadku może więc być umowny albo sądowy. Sądowy dział spadku powinien obejmować cały spadek. Jednakże z ważnych powodów może być ograniczony do części spadku. Umowny dział spadku może objąć cały spadek lub być ograniczony do części spadku.

    Kiedy może nastąpić sądowy częściowy dział spadku?

    Sądowy częściowy dział spadku może nastąpić w szczególności z tego powodu, że w skład spadku wchodzi przedsiębiorstwo. Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z 22 września 1977 r. (sygn. akt III CZP 72/77), w razie zaistnienia ważnych powodów do ograniczenia podziału majątku wspólnego do części tego majątku rozstrzygnięcie w tym przedmiocie sąd może zamieścić jedynie w orzeczeniu działowym kończącym postępowanie w sprawie.

    Co to jest uzupełniający dział spadku i kiedy można go dokonać?

    Uzupełniający dział spadku to taki dział, który dokonuje się po uprzednim podzieleniu spadku w części, jeśli dział spadku nie objął wszystkich jego składników. Pominięte składniki nie przestają być majątkiem wspólnym, warto więc dokonać uzupełniającego działu spadku. Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 28 sierpnia 1986 r. (sygn. akt III CZP 47/86), jeżeli okaże się, że z jakichkolwiek przyczyn prawomocne postanowienie o podziale majątku wspólnego nie objęło wszystkich istotnych składników majątku wspólnego, każde z byłych małżonków może wystąpić w odrębnym postępowaniu o przeprowadzenie podziału uzupełniającego co do składników, które nie zostały uwzględnione w orzeczeniu podziałowym. Co więcej, składniki majątku wspólnego byłych małżonków nie zgłoszone do podziału lub pominięte przez Sąd w prawomocnym orzeczeniu o podział nie przestają być majątkiem wspólnym; mogą przeto zostać podzielone w drodze umowy lub orzeczenia sądowego (podział uzupełniający) (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 lipca 1983 r., sygn. akt IV CR 282/83). Powyższe potwierdziło postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 czerwca 2021 r. (sygn. akt I CSKP 133/21), wskazujące, że jeżeli określony składnik majątkowy wchodził w skład majątku wspólnego i nie został objęty umownym podziałem tego majątku połączonym z działem spadku po zmarłym małżonku, każdy ze spadkobierców może żądać uzupełniającego sądowego działu spadku obejmującego ten składnik.

    O uzupełniający dział spadku może wystąpić każdy ze spadkobierców.