Umowa o dział spadku jako umowa cywilnoprawna podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z art.1 ustawy o z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych umowy o dział spadku podlegają opodatkowaniu w części dotyczącej spłat lub dopłat. Zatem w przypadku braku dopłaty lub spłaty umowa o dział spadku nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem. Obowiązek podatkowy ciąży natomiast na podmiocie nabywającym rzeczy lub prawa majątkowe ponad udział w spadku. Podstawę opodatkowania stanowi natomiast wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego nabytego ponad wartość udziału w spadku.
Spłatę według stanowiska doktryny i judykatury należy rozumieć jako świadczenie pieniężne przysługujące w wypadku zniesienia współwłasności rzeczy przez przyznanie jej własności jednemu ze współwłaścicieli, stanowiąca równowartość udziału we współwłasności. Natomiast dopłata to pieniężne mające na celu wyrównanie różnic w wartości rzeczy powstałych na skutek fizycznego podziału rzeczy wspólnej lub przyznania współwłaścicielom własności rzeczy mających nierówną wartość. Zgodnie z k.p.c. skład i wartość spadku podlegającego podziałowi ustala sąd. Ustalenie to prowadzi do określenia wartości udziałów poszczególnych spadkobierców, wpływając na układ sched spadkowych i w konsekwencji decydując o wysokości przysługujących spadkobiercom spłat lub dopłat.
Wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów. Jeżeli podatnik nie określił wartości przedmiotu czynności cywilnoprawnej lub wartość określona przez niego nie odpowiada, według oceny organu podatkowego, wartości rynkowej, organ ten wezwie podatnika do jej określenia, podwyższenia lub obniżenia, w terminie nie krótszym niż 14 dni od dnia doręczenia wezwania, podając jednocześnie wartość według własnej, wstępnej oceny.
Pamiętać więc należy, że podstawą opodatkowania będzie wartość rynkowa, a nie kwota będąca wg. Stron odpłatą za nabycie rzeczy. W związku z tym przy określaniu wartości rynkowej, dla celów podatku od czynności cywilnoprawnej brak jest podstaw do pomniejszania tej wartości o wartość nakładów poniesionych na rzecz. Rozliczenia z tytułu poniesionych nakładów i ostateczna cena po ich rozliczeniu jest kwestią rozstrzyganą na podstawie przepisów prawa cywilnego.