Może zdarzyć się, że wkład wniesiony do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością należy do majątku wspólnego wspólnika i jego małżonka. W uchwale z dnia 7 lipca 2016 r. (sygn. akt III CZP 32/16), Sąd Najwyższy odpowiedział na pytanie, czy również udział w spółce objęty przez wspólnika wchodzi wówczas w skład majątku wspólnego małżonków.
We wskazanym orzeczeniu Sądu Najwyższy uznał, iż w przypadku, gdy wniesiony do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wkład (np. środki pieniężne) należał do majątku wspólnego wspólnika i jego małżonka, również udział w spółce objęty przez wspólnika wejdzie w skład tego majątku. SN opowiedział się więc za przeważającą w doktrynie i orzecznictwie koncepcją przynależności udziałów do majątku małżonków.
Wszelkie wątpliwości dotyczące przynależności danego przedmiotu należy bowiem rozstrzygać na korzyść majątku wspólnego. Domniemywa się, że przedmiot majątkowy nabyty przez jednego z małżonków w czasie trwania małżeńskiej wspólności majątkowej wchodzi w skład majątku wspólnego męża i żony. Należy zwrócić uwagę, że domniemanie to można obalić wykazując, że nabycie nastąpiło ze środków finansowych stanowiących majątek osobisty jednego z małżonków.
Z drugiej jednak strony, mimo że środki na objęcie udziałów w spółce z o.o. w takiej sytuacji pochodzą z majątku wspólnego, to jednak nabycia dokonuje tylko jeden z małżonków. W związku z tym wspólnikiem spółki staje się tylko ten małżonek, który uczestniczył w czynności dotyczącej nabycia.
Sąd Najwyższy oddzielił zatem prawa korporacyjne od praw majątkowych. Prawa korporacyjne (np. prawo głosu na zgromadzeniu wspólników) wchodzą w skład majątku osobistego małżonka będącego wspólnikiem, ponieważ to on objął udziały. Natomiast prawa majątkowe związane z udziałami (np. prawo do dywidendy) wejdą w skład majątku wspólnego małżonków.
Warto również zwrócić uwagę na wyrok wydany przez Sąd Najwyższy dnia 4 kwietnia 2019 r. w sprawie o sygn. III CSK 146/17. Rozstrzygnięto w nim, że zbycie udziałów w spółce (np. poprzez darowiznę) jest nieważne, jeśli drugi małżonek o tym nie wiedział. W ten sposób SN opowiedział się za ochroną interesów małżonka i potwierdził stanowisko doktryny, że umowa zbycia udziałów w spółce z o. o. zawarta bez zgody drugiego małżonka jest nieważna. Zgodnie z orzeczeniem SN, działania zmierzające do wyzbycia się udziałów lub przeniesienia na inną osobę działalności gospodarczej bez zgody i wiedzy małżonka nie znajdują prawnego uzasadnienia. Jednocześnie Sąd Najwyższy zauważył, że mimo że art. 17 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym ustanawia domniemanie, że dane wpisane do KRS są prawdziwe, to nie zapewnia ochrony nabywcy udziałów od nieuprawnionego. Przepis ten ustanawia bowiem jedynie domniemanie wzruszalne, które może być obalone.
KS