W sprawie o sygn.. I ACa 357/13 Sąd Apelacyjny we Wrocławiu rozpatrywał sprawę w której umową z 24 września 1996 roku, zgodnie w ówczesnym brzmieniem art. 51 k.r.o., strony wyłączyły wspólność majątkową małżeńską. Zatem małżonkowie wyrazili zgodną wolę, aby między nimi powstał ustrój rozdzielności majątkowej.
Z chwilą jej ustanowienia każde z małżonków zachowuje zarówno majątek nabyty przed zawarciem związku małżeńskiego, jak i nabyty później. Każde z małżonków zarządza samodzielnie swoim majątkiem (obecnie od 20.01.2005r. art. 511 k.r.o., poprzednio art. 51 k.r.o.) W ustroju rozdzielności majątkowej istnieje majątek osobisty żony i majątek osobisty męża. Ustrój ten z założenia wyłącza wspólność majątkową pomiędzy małżonkami.
Jednocześnie pozostawanie przez małżonków w ustroju rozdzielności majątkowej nie pozbawia małżonków możliwości wspólnego nabywania praw majątkowych i wówczas będą miały zastosowanie przepisy o współwłasności w części ułamkowej (art. 195 i n.k.c.). Ustrój rozdzielności majątkowej stwarza obojgu małżonkom możliwość samodzielnego i swobodnego pomnażania oraz zarządzania swym majątkiem, ale w praktyce zależy to od rzeczywistych zdolności małżonków do pomnażania majątku i przyjętego podziału ról w rodzinie.
Dlatego ustawodawca nowelą z 17.06.2004r., która weszła w życie 20.01.2005 roku wprowadził nowy ustrój majątkowy-rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków, która z założenia zabezpiecza interesy małżonka słabszego ekonomicznie. W ustroju tym istnieje rozdzielność majątkowa i wspólność dorobku, rozumiana jako wzrost wartości majątku po zawarciu umowy majątkowej (art. 513 § 1 k.r.o.). Po ustaniu rozdzielności majątkowej (ustaniu małżeństwa) małżonek, którego dorobek jest mniejszy, może żądać wyrównania dorobków przez zapłatę lub przeniesienie prawa (art. 514 § 1 k.r.o. W ten sposób małżonek słabszy ekonomicznie może żądać podziału przyrostu wartości majątku osobistego współmałżonka, a więc tego, czego się dorobił w trakcie związku małżeńskiego. Przysługuje mu roszczenie o zapłatę lub o przeniesienie prawa. Art. 513 k.r.o. zawiera wskazówki w zakresie sposobu obliczania dorobku.
W omawianej sprawie Sąd I instancji poprzez rozliczenia, których dokonywał, w istocie usiłował dokonać wyrównania dorobków stron, przyjmując jako podstawę przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu. Z taką konstrukcją nie zgodził się Sąd Apelacyjny. Fakt, że pozwany zgromadził większy majątek osobisty nie oznacza, że wzbogacił się on kosztem powódki, a nadto, że stało się to bez podstawy prawnej. To umowa z 24.09.1996 roku, będąca wyrazem woli stron, spowodowała, że każde z małżonków gromadziło własny majątek.
Zwrócić należy uwagę, że art. 47 § 2 k.r.o. obowiązujący od 20.01.2005 roku stanowi wprost, że „umowa majątkowa małżeńska może być zmieniona albo rozwiązana. W razie jej rozwiązania w czasie trwania małżeństwa, powstaje między małżonkami wspólność ustawowa, chyba że strony postanowiły inaczej”. Zakaz zmiany treści intercyzy nie istniał również przed zmianą k.r.o. Małżonkowie mogli zatem zmienić umowę o rozdzielności majątkowej z 24.09.1996 roku, w tym po 20.01.2005 roku zawrzeć umowę o rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków. Oboje zorientowani byli, że wbrew ich obawom, działalność gospodarcza, którą pozwany rozpoczynał w 1997 roku pomyślnie rozwinęła się, przynosząc zyski i pozwalając na zakup ruchomości i nieruchomości. Powódka godziła się na istniejący ustrój rozdzielności majątkowej i nigdy nie zakwestionowała zawartej umowy.
Tym samym zdaniem Sądu Apelacyjnego Sąd Okręgowy dopuścił się obrazy przepisu 233 k.p.c. przyjmując, że zawarta pomiędzy stronami majątkowa umowa małżeńska nie ma znaczenia dla stosunków majątkowych istniejących pomiędzy stronami, bowiem wykluczone jest, iż powódka godząc się na ustanowienie rozdzielności majątkowej oraz zarejestrowanie działalności wyłącznie na męża sama zrezygnowała z przyszłych zysków z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, a nadto przyczyniła się w 1/2 do powstania majątku pozwanego.
Sąd Apelacyjny wskazał, że skoro powódka twierdziła, że pozwany bezpodstawnie wzbogacił się jej kosztem, to powinna wykazać, że doszło do przysporzenia w majątku osobistym pozwanego, kosztem majątku osobistego powódki, przy istniejącym związku przyczynowym między wzbogaceniem, a zubożeniem oraz przy braku podstawy prawnej do takiego przesunięcia. Ciężar dowodu spoczywał tutaj na powódce, która powinna udowodnić, że pozwany wzbogacił się np. nabył przedmioty majątkowe, podczas, gdy powinny znaleźć się w majątku osobistym powódki.
W konsekwencji wyrokiem z dnia 8 maja 2013 r. Sąd Apelacyjny oddalił powództwo.