W przypadku rozwodu

Jednym ze składników wchodzących do majątku wspólnego małżonków zgodnie z art. 31 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego są środki zgormadzone na kontach OFE każdego z małżonków. W związku z tym także i one podlegają podziałowi majątku dorobkowego, jednak podział ten jest specyficzny, gdyż opiera się na zasadach opisanym w ustawie o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.

Jeżeli drugi małżonek posiada już konto w OFE, to na rachunek ten przekazywana zostanie, w ramach tak zwanej wypłaty transferowej, część środków zgromadzonych na rachunku OFE pierwszego małżonka, przypadająca drugiemu w wyniku podziału majątku. Wypłata taka następuje po przedstawieniu funduszowi dowodu, że środki zgromadzone na rachunku członka funduszu przypadły byłemu współmałżonkowi (najczęściej prawomocne postanowienie o podziale majątku) w ostatnim dniu roboczym lutego, maja, sierpnia lub listopada.

Jeżeli były małżonek nie posiada konta w danym funduszu, może on w terminie 2 miesięcy wskazać konto w dowolnym funduszu, na które mają być przelane należne mu środki. Jeżeli tego nie zrobi fundusz sam otworzy uprawnionemu małżonkowi konto, na które przeleje należne środki (o czym oczywiście poinformuje uprawnionego małżonka). W przypadku założenia konta w OFE w opisany powyżej sposób istnieje kilka sytuacji, w których uprawniony może jednorazowo wypłacić wszystkie środki z konta, tj.:

1. jeżeli złoży on wniosek o wypłatę wraz z decyzją przyznającą mu emeryturę, zaopatrzenie emerytalne, emeryturę dla rolników lub uposażenie w stanie spoczynku;
2. jeżeli nie nabędzie prawa do emerytury, o ile ukończyły 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn;
3. jeżeli złoży wniosek o wypłatę i jest osobą urodzoną przed dniem 1 stycznia 1969 r., o ile zgromadzone na jego rachunku środki w kwocie ustalonej w dniu złożenia wniosku nie są wyższe od kwoty stanowiącej:
   1. 50% przeciętnego wynagrodzenia, jeżeli otwarcie rachunku w OFE nastąpiło przed dniem 1 stycznia 2002 r. lub
   2. 150% przeciętnego wynagrodzenia, jeżeli otwarcie rachunku nastąpiło po dniu 1 stycznia 2002 r.

Jednocześnie otwarcie konta OFE w opisany powyżej sposób nie spowoduje pozbawienia prawa do wcześniejszej emerytury, czy też automatyczne odprowadzania składek emerytalnych na konto OFE przez ZUS (jeżeli ubezpieczony o to nie wnioskował). Jeżeli jednak z jakichś przyczyn ZUS przelałby część składki emerytalnej na takie konto OFE, środki te podlega zwrotowi na zasadach ustalonych w ustawie o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.

W przypadku śmierci

Jeżeli w chwili śmierci członek OFE pozostawał w związku małżeńskim a pomiędzy małżonkami funkcjonowała wspólność majątkowa, fundusz dokonuje wypłaty transferowej połowy środków zgromadzonych na rachunku zmarłego na rachunek małżonka zmarłego w otwartym funduszu. Środki te przekazywane są w taki sam sposób jak w przypadku rozwodu (opisane powyżej).

Druga połowa środków przekazywana jest osobom wskazanym przez zmarłego. Należy przypomnieć, że zawierając umowę z otwartym funduszem można wskazać imiennie jedną lub więcej osób, na których rzecz ma nastąpić wypłata niewykorzystanych środków zgromadzonych na koncie funduszu w razie śmierci posiadacza rachunku. Dyspozycja może zostać zmieniona w każdym czasie.

Otwarty fundusz dokonuje wypłaty środków osobom uprawnionym w terminie 3 miesięcy, nie wcześniej jednak niż w terminie 1 miesiąca, od dnia przedstawienia funduszowi urzędowego dokumentu stwierdzającego tożsamość osoby uprawnionej. W zależności od woli uprawnionego środki mogą zostać wypłacone jednorazowo lub w ratach płatnych przez okres nie dłuższy niż 2 lata. Jeżeli osobą uprawnioną jest małżonek, wypłata środków może być przekazana na jego żądanie na jego konto OFE.

Jeżeli zmarły nie wskazał osób uprawnionych, środki wchodzą w skład spadku i podlegają podziałowi na zasadach ogólnych. Wypłata środków na rzecz spadkobierców odbywa się dokładnie tak samo jak przy osobach uprawnionych, z tym, że muszą oni okazać także prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku.