Podział majątku wspólnego małżonków i dział spadku

Poradnik prawny

Spółka cywilna

Jeżeli małżonkowie lub jeden z małżonków założą lub założy spółkę lub spółki cywilne to oprócz majątku wspólnego małżonków będzie istniał majątek lub majątki spółek. Wspólność łączna majątku spółki jest regulowana przez przepisy kodeksu cywilnego

(art. 860 i nast.), a wspólność dorobku małżeńskiego przez przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (art. 31 i nast.). Przepisy kodeksu cywilnego oraz kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nie zawierają ogólnej regulacji wspólności łącznej, jednak obie jej postacie mają cechy wspólne: stabilny charakter, służebna rola wobec stosunku podstawowego, zakaz rozporządzania udziałem we wspólnym majątku i poszczególnych jego składnikach (art. 863 § 1 k.c. i art. 35 k.r.o.) oraz przekształcenie się wspólności łącznej we wspólność ułamkową po ustaniu stosunku podstawowego wspólności (art. 875 k.c. i art. 54 k.r.o.).

Określone prawo majątkowe nie może jednocześnie przynależeć do majątku spółki i do majątków osobistych lub majątku wspólnego małżonków wspólników. Majątek spółki podlega regulacji zawartej w kodeksie cywilnym (art. 860 do 875), a majątek wspólny małżonków regulacji zawartej w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym (art. 31 i nast.). Majątki te służą różnym celom; w przypadku spółki cywilnej jest to cel gospodarczy, a majątek wspólny małżonków ma służyć przede wszystkim ochronie rodziny

Wspólnik spółki cywilnej otrzymuje - w zamian za wniesienie wkładu albo zobowiązanie się w inny sposób do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego - uprawnienia spółkowe, które tradycyjnie dzieli się na korporacyjne i obligacyjne. Prawa te wchodzą w skład majątku osobistego małżonka wspólnika (art. 33 pkt. 3 krio).

Natomiast wierzytelność z tytułu pokrycia wkładu jednego z małżonków w spółce cywilnej ze środków należących do majątku wspólnego podlega rozliczeniu na podstawie art. 45 k.r.o., stosowanego w drodze analogii (Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 września 2004 r.III CZP 46/04). Zgodnie zaś z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 2010 r., III CSK 274/09 (OSNC-ZD 2011, Nr A, poz. 9), ustalenie wartości nakładu z majątku wspólnego na majątek osobisty uczestnika, obejmujący przysługujące mu prawa wspólnika spółki cywilnej, uzyskane w zamian za wniesienie wkładów powinno uwzględniać wartość fikcyjnie ustalonego udziału, jaki przysługiwałby małżonkowi - wspólnikowi spółki, gdyby z tej spółki wystąpił w momencie ustania wspólności majątkowej małżeńskiej, określoną według cen z chwili orzekania. Podobnie orzeczono w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 22 marca 2019 roku (sygn. akt IV CSK 445/17 ).

Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 22 marca 2019 roku (sygn.. akt IV CSK 445/17) potwierdził, że przy wycenie nakładu z majątku wspólnego na majątek osobisty jednego z małżonków polegającego na inwestycji w spółkę cywilną czy jawną powinno się odliczyć wartość osobistej pracy małżonka wspólnika. Nie można bowiem wymagać, że małżonek wspólnik pracował nieodpłatnie bądź też żeby nie pracował w ogóle osobiście dla spółki tylko zatrudnił na swoje miejsce menedżera. Jeśliby nie odliczać wartości pracy małżonka wspólnika to de facto musiałby on spłacać drugiego małżonka z połowy wartości swojej pracy. Jest to jednak niedopuszczalne, gdyż wartość osobistej pracy nawet nastawionej tylko na powiększanie majątku osobistego nie stanowi nakładu na majątek osobisty i jako tak nie podlega rozliczeniu (podobny pogląd został wyrażony w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 24 stycznia 2013 r., V CSK 79/12, niepubl.).



pomoc prawnika
Kancelaria Adwokacka Adwokat Piotr Stączek

ul. Wąwozowa 11, piętro 3, 02-796 Warszawa tel: 881 209 300 Fax: 22 448 09 97 www.staczek.com