Dzieląc rzeczy będące współwłasnością sąd może orzec wyrównanie poszczególnych udziałów przez dopłaty pieniężne (dopłaty) albo nawet przyznać całą rzecz jednemu współwłaścicielowi, który będzie zobowiązany spłacić pozostałych (spłaty).

W pierwszym przypadku sąd fizycznie dzieli jakąś rzecz ale ponieważ nie ma możliwości podzielenia jej w stosunku odpowiednim do udziałów, osoba która dostała „za dużo” powinna oddać odpowiednią ilość pieniędzy temu współwłaścicielowi, który dostał „za mało”. Przykładem może być podział domu – sąd doszedł do wniosku, że można dom rozdzielić jedynie na dwie równe części, żaden inny sposób fizycznego podziału nie byłby możliwy. W takiej sytuacji współwłaściciel, który posiadał 40% udziałów w współwłasności powinien zapłacić drugiemu współwłaścicielowi sumę równą 10% wartości domu.

Przypadek drugi będzie miał miejsce kiedy na przykład rzeczy nie da się podzielić, ewentualnie jeden współwłaściciel ma 95% a drugi 5% we współwłasności, wiec podział np. nieruchomości byłby nieopłacalny. W takiej sytuacji cała rzecz zostanie przyznana jednemu (w naszym przypadku temu, który ma 95%), który będzie musiał zapłacić drugiemu współwłaścicielowi równowartość 5% wartości nieruchomości.

Sąd oznacza także termin i sposób uiszczenia spłat i dopłat, wysokość i termin uiszczenia odsetek, a w razie potrzeby także sposób ich zabezpieczenia. W razie rozłożenia dopłat i spłat na raty terminy ich uiszczenia nie mogą łącznie przekraczać lat dziesięciu. W wypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie sąd na wniosek dłużnika może odroczyć termin zapłaty rat już wymagalnych.