Podział majątku wspólnego małżonków i dział spadku

Poradnik prawny

Udziały spadkowe

Niezależnie od tego czy dochodzi do dziedziczenia czy testamentowego, a jest kilku spadkobierców mamy do czynienia z udziałami spadkowymi. Każdy ze spadkobierców posiada abstrakcyjną część masy spadkowej, której wielkość jest oznaczona ułamkiem zwykłym.

Kiedy zmarły nie pozostawia po sobie testamentu lub z jakiegoś powodu jest on nieważny kolejność oraz sposób dziedziczenia określona zostaje przez przepisy ustawy. Z tą samą zasadą spotykamy się, gdy wskazane w testamencie osoby nie przyjmą spadku. Zgodnie z przepisami zawartymi w księdze IV Kodeksu cywilnego, w pierwszej kolejności do spadku powoływane są dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek. Dziedziczą oni w częściach równych, co oznacza, że masa spadkowa dzielona jest na tyle części ile spadkobierca miał dzieci, z dodaniem do tej liczby małżonka. Kodeks zastrzega jednak, iż małżonkowi nie może przypaść mniej niż ¼ spadku. Jak wynika z powyższego, zasada ta znajduje zastosowanie jedynie w przypadku gdy spadkobierca posiadał więcej niż troje dzieci. W przypadku, gdy dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, należny mu udział spadkowy przypada jego dzieciom w równych częściach. Tak jak w poprzednim przypadku, liczba udziałów zależna jest od liczby dzieci.

Kolejno, gdy spadkodawca nie miał dzieci, do spadku powoływani są rodzice i małżonek zmarłego. Każde z rodziców dziedziczy po ¼ spadku, natomiast małżonek pozostałą ½ . Gdy ojciec zmarłego jest nieznany, matka dziedziczy całą ½. W przypadku braku zarówno zstępnych jak i małżonka, spadek dziedziczą rodzice zmarłego, każde po ½ . Jeżeli jedno z rodziców zmarłego nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w równych częściach. Gdyby którekolwiek z rodzeństwa nie żyło, udział spadkowy przypada jego zstępnym. W sytuacji, w której brak jest rodzeństwa zmarłego lub ich zstępnych, a jeden z rodziców spadkodawcy nie żyje, drugi rodzic dziedziczy w zbiegu z małżonkiem ½ spadku. Udział spadkowy małżonka, który dziedziczy w zbiegu z rodzicami, rodzeństwem i ich zstępnymi wynosi zawsze ½. W przypadku braku powyższych, cały spadek przypada małżonkowi zmarłego. W sytuacji, gdy nie ma zstępnych, małżonka, rodziców, rodzeństwa i zstępnych rodzeństwa spadkodawcy cały spadek przypada dziadkom spadkodawcy, którzy dziedziczą w częściach równych. Gdyby któreś z dziadków nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym. Udział ten dzielony jest na tyle części ile jest zstępnych. Gdy nie ma zstępnych tego z dziadków, który nie dożył otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada pozostałym dziadkom w częściach równych. W dalszej kolejności do dziedziczenia mogą zostać powołane dzieci małżonka spadkodawcy, tak zwani pasierbowie, ale tylko te których żadne z rodziców nie dożyło otwarcia spadku. Może to mieć miejsce jedynie w sytuacji, gdy do otwarcia spadku nie dożyli małżonek i krewni zmarłego powołani do dziedziczenia na mocy ustawy. Nie brane są przy tym pod uwagę więzi emocjonalne łączące spadkodawcę z pasierbami. Kiedy zostaną wyczerpane wszystkie możliwości przekazania spadku osobom fizycznym wymienionych w przepisach Kodeksu, spadek przypada gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy. W przypadku niemożności ustalenia ostatniego miejsca zamieszkania zmarłego lub gdy miejsce to znajdowało się poza granicami Rzeczpospolitej Polski, spadek w całości przypada Skarbowi Państwa.

Testament może określać wielkość udziałów spadkowych, a gdy tego nie czyni wielkość udziałów spadkowych zależy od wartości majątku który przypadł danemu spadkobiercy. W razie sporu wielkość udziału spadkowego określa sąd.



pomoc prawnika
Kancelaria Adwokacka Adwokat Piotr Stączek

ul. Wąwozowa 11, piętro 3, 02-796 Warszawa tel: 881 209 300 Fax: 22 448 09 97 www.staczek.com